• २०८१ फागुन ३ शनिवार

सर्वोच्च शिखरको फेँदीमा

ज्ञानेन्द्र विवश

ज्ञानेन्द्र विवश

गोरक्षेपको बिहान खुलेको हिमाली छटा- छवि ! आँखै वरिपरि मीठो मुस्कान पस्किँदै हिमाली सुगन्धका छवि । सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको फेँदीमा तातो चियाको बाफसँगै आत्मीय आतिथ्यले हर्षविभोर हुनु स्वाभाविक थियो । कडा ठण्डीमा प्राकृतिक सुन्दरताको तातोपनले मनलाई न्यानो बनाएको थियो । बाहिरको चिसोले हड्डी नै कँक्रिएको थियो । झोलाको बोझबाट मुक्त भएपछि मनले एउटा हलुकापन महसुस गरेको थियो । अब लक्ष्य थियो, सगरमाथाको फेँदी, आधार शिविर । हातमा लट्ठी टेकेर अघि बढ्दा हरेक पाइलामा उत्सुकता बढ्दै थियो । सायद यही अन्तिम यात्रा होला जहाँ प्राकृतिक सौन्दर्यले मनलाई छुन सक्थ्यो ।

बाटोमा भेटिने हरेक यात्रीको अनुहारमा एउटै उत्साह थियो । उनीहरूका आँखा सगरमाथाको चुचुरोतिरै ताकिन्थे । कसैले क्यामेरामा दृश्य कैद गरिरहेका हुन्थे त कसैले साथीहरूसँग कुराकानीमा रमाइरहेका हुन्थे ।
सबैको मनमा एउटै धुन गुन्जिरहेको थियो- ‘आधार शिविर पुग्ने’ ।
हिमाली खोँचमा मानिसको यति घुइँचो देखेर अचम्म लागेको थियो । यी विदेशीहरू यहाँ किन यति आकर्षित हुन्छन् होला ? सायद यहाँको प्राकृतिक सौन्दर्यले उनीहरूलाई मोहित पार्छ होला ।
यिनै चट्टानहरू, हिउँले ढाकिएका हिमाल, नदी, झरना, पहाड, यी सबैले उनीहरूको मनलाई छुन्छ होला ।

मलाई लाग्थ्यो, यी पर्यटकहरूलाई हेरेर धित मर्दैन, घुमेर थाक्दैनन् । उनीहरूको यो उत्साह देखेर मलाई पनि खुसी लाग्थ्यो ।
सायद यही हो यात्राको मजा । नयाँ ठाउँ देख्नु, नयाँ मानिसहरूसँग भेट्नु र आफ्नो जीवनमा नयाँ अनुभवहरू थप्नु ।
सगरमाथाको आधार शिविरमा पुग्दा म अचम्ममा परेको थिएँ । यति अग्लो ठाउँमा यति धेरै मानिसको उपस्थितिले मलाई छक्क पारेको थियो । यहाँबाट देखिने सगरमाथाको दृश्य अविश्वसनीय थियो ।
हिउँले ढाकिएको यो विशाल हिमाललाई हेरेर म दंग परेको थिएँ । यो क्षण मेरो जीवनको सबैभन्दा अविस्मरणीय क्षण बनेको थियो ।
यहाँ बसेर मैले जीवनका धेरै कुराहरू सिकेको थिएँ । प्रकृति कति सुन्दर हुन्छ, मानिस कति साहसी हुन्छ र यात्रा जीवनलाई कति रमाइलो बनाउँछ भन्ने कुरा ।

यो यात्राबाट म फर्कंदा म एकदमै खुसी थिएँ । मेरो मनमा सगरमाथाको सुन्दर दृश्य सधैंका लागि अंकित भएको थियो । गोरक्षेपको यात्रामा जीवनको शिखर चुम्दै हिँड्नुको बेग्लै आनन्द । सगरमाथा आधार शिविरको यात्रामा सौन्दर्यको विराट विम्ब भेट्दै भिन्न सोंचाइको आयतनमा रमाउनुको बेग्लै आनन्द । गोरक्षेप, हिमालको काखमा बसेको एउटा सानो बस्ती । यो ठाउँ पुग्नका लागि पदयात्राको कठिन बाटो तय गर्नुपर्छ । तर, यो यात्रा केवल शारीरिक होइन, मानसिक यात्रा पनि हो । गोरक्षेप पुगेपछि मानिसले जीवनका धेरै कुराहरूको बारेमा नयाँ दृष्टिकोण पाउँछ ।

गोरक्षेप पुग्दा मानिसले आफूलाई प्रकृतिसँग एकाकार भएको महसुस गर्छ । त्यहाँको अथाह हिमाल, चिसो हावा, र स्थानीय बासिन्दाको सरल जीवनले मनलाई शान्ति दिन्छ । यस्तो वातावरणमा बस्दा मानिसले आफ्नो भौतिकवादी जीवनशैलीलाई पुनर्विचार गर्छ । धनसम्पत्ति, प्रतिष्ठा र अन्य भौतिक सुखहरूको पछि दौडिरहेको मानिस त्यहाँ पुगेपछि आफ्नो जीवनका प्राथमिकताहरू पुनः निर्धारण गर्छ । गोरक्षेपले मानिसलाई जीवनको सत्य बुझ्न सिकाउँछ । त्यहाँ पुगेपछि मानिसले बुझ्छ जीवन भनेको सुख र आनन्द मात्र होइन । जीवनमा दुःख, कष्ट र संघर्ष पनि हुन्छन् । र, यी सबै कुरालाई स्वीकार गरेर अघि बढ्न सक्नुपर्छ । गोरक्षेपले मानिसलाई धैर्य, दृढता र आशावादी बन्न सिकाउँछ ।

गोरक्षेपको यात्रा जीवनको एउटा अविस्मरणीय अनुभव हो । यो यात्रामा जाँदा मानिसले आफ्नो शारीरिक र मानसिक सीमाहरूको परीक्षण गर्छ । यो यात्रा सफल हुन मानिसले आफ्नो सबै क्षमताहरूको प्रयोग गर्नुपर्छ । यस यात्राले मानिसलाई आफ्नो क्षमतामाथि विश्वास गर्न सिकाउँछ । गोरक्शेपको यात्रा जीवनको एउटा महान साहसिक यात्रा हो । यो यात्रामा जाँदा मानिसले आफ्नो जीवनको अर्थ खोज्छ । यो यात्रामा सफल हुनका लागि मानिसले आफ्नो मन र आत्मालाई शान्त राख्नुपर्छ । यस यात्राले मानिसलाई आफ्नो जीवनलाई पूर्ण बनाउन सिकाउँछ । गोरक्षेपको यात्रा जीवनको एउटा उपहार हो । यो उपहारलाई ग्रहण गर्नका लागि मानिसले आफ्नो मनलाई खुला राख्नुपर्छ । यो उपहारले मानिसलाई जीवनको सत्य बुझ्न र आफ्नो जीवनलाई सार्थक बनाउन मद्दत गर्छ ।

गोरक्षेपको यात्रा जीवनको एउटा महाकाव्य हो । यो महाकाव्यलाई पढ्नका लागि मानिसले आफ्नो जीवनको यात्रा तय गर्नुपर्छ । हिमालयको सुन्दरता, प्रकृतिको अप्रतिम जादु र त्यसमाथि साहसको स्वाद । यो सबै अनुभव गर्न गोरक्षेपको यात्रामा निस्कँदा, जीवनकै एउटा अविस्मरणीय अध्याय सुरु भएको महसुस हुन्छ । काठमाडौंको धूलो र कोलाहललाई पछाडि छाड्दै, मैले आफ्नो मनलाई हिमालयका शान्त चुचुराहरूमा पुर्याउने सपना सजाएँ । लुक्लाको सानो विमानस्थलमा जहाजले जमिन छोएको त्यो क्षण, मेरो यात्रा औपचारिक रूपमा प्रारम्भ भएको थियो । डाँडाकाँडाको आँगनमा पाइला राख्दै गर्दा, शुद्ध हावाको पहिलो झोक्का मनभित्रैसम्म पुगेजस्तो लाग्यो ।

लुक्लाबाट फाक्दिङ, मन्जो हुँदै नाम्चे बजार पुग्नका लागि तय गरिएको घुमाउरो बाटो आफैँमा एउटा कविता थियो । बाटोभरि शेर्पाहरूको आत्मीयता, हिमाली फूलहरूको सौन्दर्य र नजिकै बग्ने दूध झैँ सफा दूधकोशीको सुसेलीले मनलाई शान्त तुल्याउँथ्यो । अग्ला हिमालका शिखरहरू टाढाबाट मुस्कुराइरहेका देखिन्थे । मानौँ ती आफैँ यात्राको मार्गदर्शन गरिरहेका छन् । नाम्चे बजारमा रोकिँदा यहाँको संस्कृति र जीवनशैलीलाई नजिकबाट बुझ्ने मौका मिल्यो । शेर्पाहरूको मेहनत, पाहुनाप्रतिको सम्मान, र उनीहरूको सरल जीवनशैलीले मन छोयो । त्यसपछि यात्रा अघि बढ्दै गोरक्षेपतर्फको बाटोमा मठ–मन्दिर, बुद्धका झन्डाहरू र लामाहरूको प्रार्थनाले वातावरणलाई झन् पवित्र बनायो ।

गोरक्षेपको उचाइले शारीरिक थकानको परीक्षा लिएको थियो । तर मनभित्र एउटा अद्भुत ऊर्जा थियो । यहाँबाट देखिएको हिमालको विशालता, एभरेस्टको शिखरको झल्को र प्रकृतिको निस्वार्थ रूपले जीवनका सानातिना दुःखहरूलाई बिर्साइदिएको थियो । गोरक्षेप आफैँमा एउटा प्राकृतिक कला हो– त्यहाँको हिउँ, ढुंगाका टाकुराहरू र अलिकति भिन्न बगिरहेको हावाले यस ठाउँलाई अपूर्व बनाएको छ । गोरक्षेपबाट थोरै पर रहेको एभरेस्ट आधार शिविर यात्रा मेरो जीवनकै महत्वपूर्ण क्षण बन्यो । विशाल हिमालहरूको घेराबन्दीमा रहेको आधार शिविर पुग्दा, पृथ्वीको शिखरलाई आफ्नो आँखाले देख्ने सपना पूरा भएको थियो । त्यहाँको शान्तिले एकप्रकारको दिव्य अनुभूति गरायो ।

गोरक्षेपको यात्राले मलाई जीवनको महत्वपूर्ण पाठ सिकायो । प्रकृति आफैँमा गुरु हो । शिखर चढ्नका लागि धैर्यता, लगन र आफ्नो लक्ष्यप्रतिको अटुट विश्वास आवश्यक पर्छ भन्ने कुरा मैले यहाँबाट बुझेँ । यो यात्रा केवल हिमाल चढ्ने यात्रा थिएन; यो थियो, आत्मा चुम्ने यात्रा । हिमालयका शिखरहरूले मलाई फेरि एकपटक आफूलाई चिन्न र जीवनका प्राथमिकताहरू निर्धारण गर्न प्रेरित गर्यो । सर्वोच्च शिखरको फेँदीमा अवस्थित गोरक्षेप, तिमी सधैँ मेरो मनमा रहिरहने छौ- एक अनुपम प्रेरणा, एक अद्वितीय सम्झना बनेर ! अनुभूतिका यस्तै आलेखहरूमा । भावनाका यस्तै तरेलीहरूमा ।


ज्ञानेन्द्र विवश